Nie wszystko jest takie, na jakie wygląda, czyli… o paradoksach rachunku prawdopodobieństwa

Otwarty dostęp Temat numeru

Nawet w matematyce nie zawsze na pierwszy rzut oka jesteśmy w stanie stwierdzić, gdzie tkwi błąd w rozumowaniu. W taki właśnie sposób dochodzi się do formułowania paradoksów matematycznych. W rachunku prawdopodobieństwa zwykle zaczyna się od obserwacji doświadczenia (często ma to związek z grami losowymi) i dochodzenia do zaskakujących wniosków, które wydają się być sprzeczne z matematyką. Tymczasem błąd tkwi w rozumowaniu i znalezienie tego błędu jest kluczem do sformułowania prawidłowej odpowiedzi dla omawianego zagadnienia.

Niektóre z paradoksów rachunku prawdopodobieństwa, które omówię, zajmowały głowy najwybitniejszych matematyków tworzących podstawy rachunku prawdopodobieństwa, Pascala i Fermata, inne pochodzą z czasów nam współczesnych. Dołączam również ćwiczenia, które proponuję wykonać wraz z uczniami, aby urozmaicić im lekcje dotyczące prawdopodobieństwa. Szukanie intuicyjnej odpowiedzi i skonfrontowanie jej z rozumowaniem matematycznym może być ciekawą propozycją ćwiczenia klasycznej definicji prawdopodobieństwa.

POLECAMY

Paradoks I kawalera de Méré

Zanim zaczniemy…
Poproś uczniów o przyniesienie dwóch kostek do gry i wykonanie doświadczeń.

Ćwiczenie 1
Każdy z uczniów wykonuje 10 serii czterokrotnych rzutów symetryczną kostką do gry i notuje, w ilu seriach wypadła mu co najmniej jedna szóstka.

Ćwiczenie 2 
Każdy uczeń wykonuje dwadzieścia cztery rzuty dwiema kostkami i notuje, w ilu rzutach wypadły mu dwie szóstki. Podsumuj, ile jest osób, które choć raz uzyskały dwie szóstki.

Do ćwiczeń można również wykorzystać generatory rzutu kostką lub kostkami. Generator dostępny na https://generujemy.pl/rzut_kostka1 umożliwia symulację rzutu niemal dowolnej liczby kostek do gry.
Antoine Gombaud, znany jako Chevalier de Méré (1607–1684), był francuskim pisarzem, który miał szczęście żyć w czasach, gdy swoje początki miał rachunek prawdopodobieństwa rozwijany...

Ten artykuł jest dostępny tylko dla zarejestrowanych użytkowników.

Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI