Sztuka zadawania pytań… przez ucznia

PO CO I JAK PYTAMY

Robert Fisher, autor książki Uczymy, jak się uczyć powiedział, że pytanie jest jak wino – musi poleżeć. Musi poleżeć, trzeba się nim podelektować i potem do niego powrócić. Dlatego warto swoje pytania zapisywać, a potem dać im czas, aby dojrzały. Można je podzielić na kategorie. 
Wydaje się, że nauczyciele odkryli moc pytań. Coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na to, o co pytają, ale też na to, jak pytają, jakie są ich pytania – czy są otwarte, dające uczniom szansę na pogłębioną odpowiedź, czy pytają głównie o fakty, sprawdzając wiedzę. Nauczyciele wiedzą też, że zadają za dużo pytań. Mają świadomość, że zadawanie pytań być może stanowi najważniejszą czynność, w jaką się mogą angażować. Traktują zadawanie pytań jako ważny element nauczania. Charakter pytań zadawanych przez nauczyciela informuje ucznia o tym, jakiego rodzaju myślenia nauczyciel się po nim spodziewa. 
Badania przeprowadzone w wielu miejscach na świecie wykazały, że większość nauczycielskich pytań wymaga od uczniów podania faktów lub myślenia na niskim poziomie kognitywnym. Wiemy jednak, jak wielką rolę odgrywają pytania na wyższym poziomie kognitywnym, czyli te, które skłaniają uczniów do wyjścia poza pamięć i posługiwanie się innymi rodzajami myślenia. Oczywiste jest, że oba rodzaje pytań odgrywają istotną rolę w nauczaniu, należy jednak pamiętać, że duży nacisk na zadawanie pytań niższego poziomu skłania do uczenia się pamięciowego i nie przyczynia się do rozwoju umiejętności myślenia na wyższym poziomie. 
Nauczyciele uczestniczący w projekcie realizowanym przez Fundację Centrum Edukacji Obywatelskiej „Szkoła dla innowatora” ćwiczą umiejętność zadawania pytań w ramach m.in. fakultetów poświęconych tej ważnej i trudnej umiejętności. Biorą także udział w szkoleniach, w tym w ramach „Szkoły dla innowatora”, dotyczących myślenia krytycznego, uczenia przez dociekanie czy uczenia przez rozwiązy...